Vahdet-i Vücud ile Panteizm arasında benzerlik varmış gibi görünse de temelde ikisi farklı düşüncelerdir.
Vahdet, Allah'tan başka hiçbir şey mevcut değildir demek iken; panteizm ise her şey Tanrıdır demektir. Halbuki ikisi arasında çok fark vardır.
- Yeryüzündeki her şey tanrıdır demek şirke kapı aralamaktadır. Çünkü "Her mevcut Allah'tır." denildiği zaman varlıkta tam bir çokluk meydana gelmekte ve her varlığın Allah olduğu iddia edilmektedir. Bu tevhit değil aksine şirk koşmaktır.
- Vahdet-i Vücud, peygamberler ve velilerin kitap ve sünnete dayalı mükaşefelerinin ürünüdür, fakat panteizm duyu organları ve aklın ürünüdür.
- Tasavvuf ehli, islamî inançları kabul ederek Vahdet fikrini İslam'a uygun olarak ortaya çıkarmışlardır o yüzden bu fikirde ittifak halindedirler, fakat panteistler ise birbirinden çok farklı fikirlere sahiptirler.
- Vahdet inancına göre insan fiillerinde kasibtir yani fiillerini kendi özgür iradesiyle meydana getirir ve fiil kula aittir fakat panteizm de ise fiillerde Tanrıya aittir ki bu kötülük problemini ortaya çıkarmaktadır.
- Vahdetçiler eşyanın hakikatinin hak olduğunu söylerler, fakat eşyanın kendisinin hak olduğunu söylemezler onlara göre hak haktır eşya ise kendi zatında eşyadır ki panteizmden ayıran en önemli madde budur çünkü panteistler eşyanın zatının da hak olduğuna inanırlar.
0 Yorumlar