Öncelikle kız çocuklarını gömerek öldürme adetinin Araplara mahsus olmadığı belirtilmelidir. Tarihte bir çok kavim gerek geçim sıkıntısı gerek savaşlar gibi bir çok problemler nedeniyle kız çocuklarını bir yük olarak görüp öldürme yoluna gitmiştir. Yine, geçmişten beri tanrılara insan kurban etme geleneği hemen hemen her toplulukta mevcuttur. Araplarda da bu uygulama aynen devam etmiştir ve Araplarda diri diri gömülen çocuklara Kur’an-ı Kerimde de geçtiği haliyle “ve’d”, kız çocuklarına ise, “mev’üde” denilmekte ve İslam tarafından bu uygulama yasaklanmaktadır.
Bu uygulama her ne kadar ahlaki açıdan tartışmalı olsa da siyasetin ve o dönemki yaşamın temel bir gereksinimi olarak algılanmıştır. Ayrıca kız çocuklarını gömme adeti sanıldığı kadar yaygın bir uygulama olmayıp özellikle çölde yaşayan bedevi, fakir kabileler içerisinde görülmektedir. Bu geleneğin Araplar içinde ilk defa Temimli Kays b. Asım tarafından başlatıldığı zikredilmektedir. Bunun sebebi ise maddi imkansızlıktan dolayı Bedevilerin çocuklarını besleyememe durumlarıdır. Çocuklar kabileye maddi açıdan yük haline geldiği için öldürülme yoluna gidilmiştir. Yine Kur’an’da bu durum yerilmiş ve doğan her bir çocuğun rızkının bizzat Allah tarafından verildiği dile getirilmiştir.
Araplar erkek egemen bir topluma sahip oldukları için kız çocukları, erkeklere göre daha geri planda kalmıştır. Bunun sebebi ise kabileler arasında gerçekleşen savaşlarda erkeklerin savaşması, erkek nüfusun kabilenin gücünü temsil etmesi, kadın tek başına esir düştüğü zaman kabilesinin adını lekelemesi gibi sebeplerden dolayı, o dönemin şartları Arapları erkek egemen olmaya itmiştir. Çünkü Araplar devlet geleneğine sahip olamadıkları için kabilevî tarzda Asabiyet üzere yaşamaktadırlar, dolayısıyla kabile demek güç demektir. İşte bu kültürel arka plana sahip toplumda kadınlar kabile için bir yük olarak algılanmış ve doğan kız çocukları öldürülme yoluna gidilmiştir. Yukarıda da değindiğimiz gibi bu uygulama çok sık olmamakla birlikte geçim sıkıntısı çeken bedevi kabilelerde görülmektedir.
Ayrıca İslam öncesinde kız çocuklarını öldürenler olduğu gibi, bu öldürme işine karşı çıkanlar da mevcuttur. Kaynaklarımıza göre öldürme durumu sadece kız çocukları ile sınırlı değil, erkek çocukları da öldürülenler arasındadır. İşte bütün bu durumlar bize öldürme işinin keyfi ve yaygın değil hayat şartları doğrultusunda olduğunu göstermektedir. Anakronizm hatasına düşmemek için her olayı içinde bulunduğu olgu ve durum ile beraber değerlendirmek gerekmektedir.
Lütfullah Akman
İleri Düzey Okumalar: Adnan Demircan, "Cahiliyye Araplarında Kız Çocuklarını Gömerek Öldürme Adeti"
0 Yorumlar